Bu çift görünür ışık ve yakın kızılötesi Hubble Uzay Teleskopu fotoğrafları, kara delik oluşturmak için iç patlamaya maruz kalmadan önce ve sonrasında dev yıldız N6946-BH1'i gösteriyor. Sol resim, 2007 yılında 25 güneş kütlesi büyüklüğündeki yıldızı göstermektedir. 2009'da yıldız birkaç ay boyunca güneşimizden 1 milyon kat fazla aydınlık hale geldi. Ancak 2015'ten sağ panel görüntüsünde görüldüğü gibi, ortadan kaybolmuş gibi görünüyordu. Yıldızın bulunduğu yerden az miktarda kızılötesi ışık tespit edildi. Bu tür radyasyonlar muhtemelen enkazın kara deliğe düştüğü yerlerden gelir.

     Gökbilimciler büyük, ölen bir yıldızın (N6946-BH1) kara delik olarak yeniden doğduğunu izlediler. Gözden kaybolan yıldızın kalıntılarını aramak için Büyük Binoküler Teleskobu (LBT), NASA'nın Hubble ve Spitzer uzay teleskopları işbirliği içinde çalıştılar.

     Güneşten 25 kat daha büyük olan yıldız (N6946-BH1), çok parlak bir süpernova şeklinde patlamalıydı. Bunun yerine, yıldız (N6946-BH1) dışarı fışkırarak geride bir kara delik bıraktı.

Ohio Eyalet Üniversitesi'ndeki astronomi profesörü Christopher Kochanek, “Yakınlardaki bir galakside bu gibi "büyük başarısızlıklar" astronomların niçin süpernovayı nadiren en büyük yıldızlarda gördüğünü açıklayabilir”, dedi.

     Öyle görünüyor ki, süpernova olmadan bu yıldızların yüzde 30'u sessizce siyah deliklere çökebilir.

     Kochanek, "Bir yıldızın yalnızca süpernovaya geçtikten sonra kara delik oluşturabileceği tipik bir görünüm" dedi. "Eğer bir yıldız süpernovaya ulaşmayıp ve yine de bir kara deliğe dönüşürse, bunun neden en büyük yıldızlardan süpernova görmediğimizin açıklanmasına yardımcı olur."

     Gözlemlenen galaksiler arasında, 22 milyon ışıkyılı uzaklıkta, "fireworks Galaksisi" lakaplı sarmal bir galaksi olan NGC 6946, sıklıkla süpernovaların meydana geldiği bir galaksi. 14 Mayıs'ta keşfedilen SN 2017eaw, günümüzde maksimum parlaklıkta parlıyor. Bu yıldızın sonunda “N6946-BH1”gibi bir son olacağı merakla takip ediliyor.

     LBT’nin incelediği N6946-BH1 yıldızının başarısız süpernovasından sonra gökbilimciler, Hubble ve Spitzer uzay teleskopları ile, yıldızın hala orada olup olmadığını görmek için teleskoplarının yönlerini o noktaya çevirdiler. Ayrıca Spitzer'ı yıldızın olduğu yerden çıkan kızılötesi ışınımı aramak için kullandılar. Bu, yıldızın hâlâ mevcut olduğunu, ancak belki de sadece bir toz bulutunun arkasında saklandığını gösteren bir işaret olurdu.

     Tüm testler negatif çıktı. Yıldız artık yoktu. Araştırmacılar dikkatli bir şekilde seçenekleri eleyerek, yıldızın bir kara delik haline gelmesi gerektiği sonucuna vardılar.

     Scott Adams, "N6946-BH1, araştırmamızın ilk yedi yılında tespit edilen muhtemel ilk başarısız süpernovadır. Bu dönemde, izlediğimiz galaksilerde altı normal süpernova meydana geldi ve bu bilgiler bize büyük yıldızların yüzde 10 ile 30'unun başarısız süpernova olarak öldüğü fikrini verdi. "dedi.

     “Bu, inceleme neticesinde vardığımız sonuca göre eğer tüm devasa yıldızlar bü şekilde ölseydi daha az süpernova gözlenmesi gerekirdi.”

     LİGO nun (LIGO, Lazer Interferometre Yerçekimi Dalgası Gözlemevi'dir.) tespiti üzerine, Ohio State'deki astronomi profesörü Stanek Stanford, “büyük bir yıldızın bir süpernovaya dönüşebileceği mantıklı değil, çünkü olay sırasında yıldız dış katmanın büyük bir kısmını dışarı püskürtür. Bu yüzden LİGO nun tespit ettiği ölçekte bir karadeliği oluşturacak kadar kütle kalmaması gerekir,” dedi ve “devasa bir karadelik oluşturmanın süpernova olmadan daha kolay olacağını düşünüyorum, ”diye ekledi.

N6946-BH1 olarak adlandırılan yıldız, güneşimizden 25 katı kadar büyüktü. Yıldız 2009'da zayıf düşüş eğilimine girdi. Fakat 2015 yılına kadar göz ardı edildi. Gözlemlere dayanan dikkatten kaçınma süreciyle, araştırmacılar sonunda yıldızın bir kara delik haline gelmiş olması gerektiği sonucuna vardı. Bu, evrendeki aşırı derecede muazzam yıldızların kaderi olabilir.

Çeviri: Nezir DEMİRTAŞ

Kaynak: S. M. Adams et al. The search for failed supernovae with the Large Binocular Telescope: confirmation of a disappearing star, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (2017). DOI: 10.1093/mnras/stx816 , On Arxiv: https://arxiv.org/abs/1609.01283

Yayınlama tarihi: 30.05.2017

Provided by:NASA's Goddard Space Flight Center