GÜNEŞİ OLUŞTURAN ELEMENTLER NELERDİR? ELEMENT TABLOSU NASILDIR?

     Güneş'in çoğunlukla hidrojen ve helyumdan oluştuğunu biliyor olabilirsiniz. Güneş'teki diğer elementlerin ne olduğunu hiç düşündünüz mü? Yapılan araştırmalarla Güneşte yaklaşık 67 kimyasal elementin olduğu tespit edilmiştir. Güneşi atomların % 90'ından fazlasını ve güneş kütlesinin % 70'ini oluşturan en bol element olan hidrojendir. Bir sonraki en bol element helyumdur ve bu atomların yaklaşık % 9'unu ve kütlenin yaklaşık % 27'sini oluşturmaktadır.

     Oksijen, karbon, azot, silikon, magnezyum, neon, demir ve kükürt gibi diğer elementler az da olsa güneşte bulunmaktadır. Bu eser elementler, Güneş kütlesinin yüzde 0.1'inden azını oluşturmaktadır.

     Güneş sürekli olarak hidrojeni füzyon (kaynaştırma / birleştirme) reaksiyonu sonucunda helyum dönüştürmektedir, ancak hidrojenin helyuma oranının yakında değişmesini beklemeyin. Güneş 4,5 milyar yaşında ve çekirdeğindeki hidrojenin yaklaşık yarısını helyuma dönüştürebildi. Hidrojenin tükenmesine yaklaşık 5 milyar yıl daha var. Bu arada, Güneş'in çekirdeğinde helyumdan daha ağır elementler bulunur. Güneşin konveksiyon bölgesi olan en dış tabakasının iç yüzeyinde oluşurlar. Bu bölgedeki sıcaklıklar atomların elektronlarını tutacak kadar enerjiye sahip olması için yeterince soğuktur. Bu, konveksiyon bölgesini koyu veya daha opak hale getirir, ısıyı yakalar ve plazmayı konveksiyon yoluyla kaynar gibi görünmesini sağlar.

     Hareket, ısıyı güneş atmosferinin alt tabakasına, yani fotosfer'e taşır. Fotosferdeki enerji, güneş atmosferi boyunca (kromosfer ve korona) dolaşan ve alana geçen ışık olarak açığa çıkar. Işık, Güneş'ten ayrıldıktan yaklaşık 8 dakika sonra Dünya'ya ulaşır.

     Güneşin Element Kompozisyonu

     Aşağıdaki tablo, güneşin temel bileşimini listeleyen bir tablodur, Tablodaki elementlerin varlığını güneşten gelen ışık spektrumundan (tayf) elde edilmiştir.

     Analiz edebildiğimiz spektrum güneş fotosferi ve kromosferden geldiği halde bilim adamları, güneş enerjisi çekirdeği haricinde, Güneş'in tamamını temsil ettiğine inanıyorlar.

ELEMENT	ATOM MİKTARI (%)	KÜTLE MİKTARI (%)
Hidrojen	91.2	71.0
Helyum	8.7	27.1
Oksijen	0.078	0.97
Karbon	0.043	0.40
Azot	0.0088	0.096
Silikon	0.0045	0.099
Magnesyum	0.0038	0.076
Neon	0.0035	0.058
Demir	0.030	0.014
Sülfür	0.015	0.040

(Kaynak: NASA - Goddard Uzay Uçuş Merkezi)

     Bir çok kaynakta Güneşteki element oranları farklı değerlerde olduğunu görebilirsiniz. Güneşteki element oranlarının net bir değeri için Güneşe gidemeyeceğimize göre, şimdilik spektral çizgilerin nispi yoğunluğuna dayanan tahminlerle yetinmek zorundayız.

     Hazırlayan: Celal DEMİRTAŞ

Kaynak Bilgi: Kaynak: NASA - Goddard Uzay Uçuş Merkezi