BİR DÜŞÜNCE DENEYİ DYSON KÜRESİ NEDİR?

     Güneşin toplam enerjisinin yalnızca küçük bir kısmının Dünya'ya ulaştığını artık herkesçe bilinen bir gerçek. Bir uygarlık olarak, güneşin tüm enerjisini toplayabilecek bir teknolojiye sahip olabilseydik, Ozaman, Dyson kabuğu veya mega yapı olarak adlandırılan bir çeşit Dyson küresi kullanırdık. Fizikçi ve gökbilimci Freeman J. Dyson, bu fikri ilk olarak 1960 yılında bir düşünce deneyi olarak ortaya atmıştı.

dyson küresi

     Dyson’ın Science dergisindeki iki sayfalık makalesinin başlığı olan, “Search for Artificial Stellar Sources of Infrared Radiation (Kızılötesi Radyasyonun Yapay Yıldız Kaynaklarını Arayın)” yazısında, güneş sistemi boyutunda bir güneş enerjisi toplama sistemini biz dünyalılar için bir güç kaynağı olarak değil, galaksimizdeki diğer ileri uygarlıkların kaçınılmaz olarak kullanacağı bir teknoloji olarak hayal ediyordu. Dyson, bu tür yapıların varlığına dair kanıt aramanın galaksinin başka yerlerinde gelişmiş uygarlıkların keşfedilmesine yol açabileceğini öne sürdü.

     Son yıllarda, gökbilimciler bu olasılığı uyan, gökbilimciler tarafından KIC 8462852 olarak bilinen, popüler ismi Tabby's Star olarak adlandırılan tuhaf bir yıldız keşfettiler. Bu yıldızın tuhaf ışığının aslında olası bir Dyson küresine işaret ettiği düşünülüyordu. Bu fikir reddedildi, ancak, 2018'de Dyson kürelerini aramak için Gaia misyonunu olarak adlandırılan yeni bir çalışma başlatıldı.

     Bunun amacı, Dyson kürelerinin artık gökbilimcilere yeterince gerçek göründüğünü ve bazılarının belirli yıldızları inceleyerek uzaylı yaşamlarının işaretlerini aradığını söylemek içindir.

dyson küresi

     Peki bu garip mega yapılar, bu Dyson küreleri nedir? Başlangıçta, bazıları bir Dyson küresini bir yıldızın etrafındaki yapay içi boş bir madde küresi olarak tasavvur etti ve Dyson başlangıçta kabuk kelimesini kullanmıştı. Ancak Dyson, enerji toplayıcıları sağlam bir kabuk olarak tasvir etmiyordu. 1960 Science makalesinin ardından, diğer bilim insanlarıyla Science'ta mektup alışverişinde bulunan Dyson şunu yazdı: “Bir yıldızı çevreleyen katı bir kabuk veya halka mekanik olarak imkansızdır. Öngördüğüm 'biyosfer' formu, yıldızın etrafında bağımsız yörüngelerde hareket eden serbest bir nesneler topluluğu veya kümesinden oluşuyor. Örneğin bir Dyson küresi, , Dünya'nın güneş etrafındaki yörüngesinin boyutu kadar olabilir.”

dyson küresi

     Dyson, yıldızından enerji toplayan bir devasa yapı fikrini teknik araştırmasına başlamadan önce bilim kurgudan ödünç aldığını kabul etmiştir. Dyson’nın okuyup ilham kaynağı olan, Olaf Stapledon 1937 yılında yazdığı “Star Maker” adlı bilim kurgu romanında bu yapıdan bahsetmişti.

     Gökbilimciler Samanyolu galaksimizin uzayında Dyson kürelerinin kanıtlarını ararken ne olabilir? Dünya'nın ötesindeki akıllı uygarlıklardan onlarca yıldır radyo sinyalleri aramaktan hayal kırıklığına uğramış ve hiç bulamamış gökbilimciler, KIC 8462852'nin keşfedilmesinden sonra dyson küresi teorisini kullanarak, uzaydaki akıllı uygarlıklar arama stratejisine dönüşmüştür.

     Bir yıldızın etrafına bir güneş enerjisi toplayıcı sistemi (mega yapı) yerleştirildiyse, bizim bakış açımızdan yıldızın ışığı değişecekti. Güneş kollektörleri yıldızdan gelen enerjiyi emer ve yeniden yayar. Gökbilimciler, yeniden yayılan enerjiyi aramaktan söz ettiler.

     Sonuç olarak: Bir Dyson küresi, gelişmiş bir uygarlığın yıldızının etrafındaki boşlukta yörüngede dönen güneş kollektörlerinden oluşacaktır. Amaç, yıldızın enerjisinin önemli bir kısmının, uygarlığın yararına kullanılabileceği bir alıcı yüzeye çarpmasını sağlamak olacaktır. Freeman J. Dyson, 1960 yılında bu kavramı keşfeden ilk bilim adamı olan, bu enerji toplama yönteminin ileri uygarlıklar için kaçınılmaz olduğunu öne sürdü.

     Kaynak: https://www.physicsoftheuniverse.com/topics_quantum_uncertainty.html